it_la_06

Arrivo,
adventus.
– appulsus (approdo).
– subito dopo l’arrivo, primo adventu.
– dopo il suo arrivo, postquam venit.
– al suo arrivo, veniens; cum veniret.
– l’arrivo a Roma, in città, adventus Romam, in urbem.

Arrogante,
arrogans ; superbus ; insoleus; asper (es. responsum).
– foedus (es. condicio).
– malus (es. libido).
– procedere arrogante, insolentia.
– dare una risposta arrogante, aspera alicui verbis vultuque respondere.
– farsi arrogante, magnos spiritus sibi sumere.

Arrogantemente,
arroganter ; superbe ; insolenter; aspere.

Arroganza,
arrogantia; insolentia.
– sprezzante arroganza, superba insolentia.

Arrogare,
arrogarsi, aliquid vindicare (con e senza sibi ovv. ad se); aliqua re uti; sibi sumere ovv. assumere, asciscere, arrogare, asserere, tribuere aliquid.

Arrolamento,
delectus (leva).
– arrolamento forzato di soldati o coloni, militum ovv. colonorum conquisitio.

Arrolare,
scribere; conscribere; conquirere (milites, soldati).
– arrolarsi, nomen (nomina) dare, profiteri ; nomen dare militiae.
– legioni arrolate di recente, legiones novae.

Arrolatore,
conquisitor militum ovv. colonorum.

Arrossimento,
rubor ; pudor.

Arrossire,
erubescere.
– qualcuno, arrossisce, rubor alicui suffunditur ovv. aliquis rubore ovv. pudore suffunditur.
– arrossire di q. c., erubescere in aliqua re ; pudore affici ex aliqua re (es. ex sua laude).
– arrossir molto, totis genis erubescere; multo pudore suffundi.
– senza arrossire, non erubescens; sine pudore.

Arrostire,
1) intr., assari.
– torreri (tostarsi).
2) trans., assare.
– arrostire un poco, subassare.
– torrere (tostare).

Arrosto,
assum; caro assa.
– assa, orum, n. (se si tratta di più pezzi).
– arrosto di bue, di vitello, assum bubulum, vitulinum.

Arrotare,
acuere ; exacuere.

Arrotino,
[Non si appoggiano all’autorità di Scrittori antichi. ] qui acuit.

Arrotolare,
volvere; convolvere.
– arrotolarsi, voivi; convolvi.

Arrotondare,
rotundare; corrotundare.
– arrotondarsi, se rotundare; rotundari; corrotundari ; rotundum fieri.
– conglobari (arrotondare a foggia di sfera); in speciem orbis globari.

Arrotondato,
rotundatus; rotundus.

Arrovellare,
arrovellarsi, irasci.

Arroventare,
arroventarsi, candere.
– arroventato, caudens.

Arrovesciare,
Vidi. rovesciare.

Arruffare,
scompigliare, mettere in disordine, turbare ; perturbare.
– arruffare i capelli, capillos turbare, perturbare.

Arrugginire,
robiginem trahere ; robigine obduci (coprirsi di ruggine),
– in aeruginem incidere (di ferro, rame).
– non arrugginire, non essere arrugginito, robigine carere.
– arrugginito, robiginosus ; robigine obductus ovv. obsitus.
– dardo arrugginito per sangue, telum sanguine robiginosum.
– l’ingegno si arrugginisce, ingenium longa robigine laesum torpet.

Arsenale,
navale o plur. navalia.

Arsenico,
arsenicum.

Arsicciare,
ustulare.

Arsione,
incendio, incendium.
– eccessiva caldura, fervor; ardor; aestus (es. della febbre, aestus, ardor febris).
– nel senso di ardore della sete, sitis vehemens.

Arsura,
Vidi. arsione.

Artatamente,
Vidi. sotto arte al n°3).

Arte,
1) in contrapp. a natura, ars.
– manus (la mano dell’uomo).
– ad arte, per mezzo dell’arte, arte; per artem; manu; opere.
– artificium (artificio; l’arte con cui è fatta q. c. ).
– con arte, arte; ex arte (es. scribere, canere); scienter (es. tibiis cantare).
2) arte acquistata coll’esercizio, ars; scientia alicujus rei (es. philosophandi, fundendi aeris).
– esercitare un’arte, artem exercere.
– insegnare un’arte, artem docere, tradere.
– professare un’arte, artem profiteri.
– amore per le arti, artium (liberalium) studium, anche sempl. studium.
– arte del fabbro, ars fabrilis.
– arte della parola, eloquentia.
– arte vile, ars sordida; quaestus; quaestus sordidus.
– esercitare un’arte vile, in sordida arte versari.
– arti, mestieri, artes quae manu constant.
– esercitar l’arte del calzolaio, sutrinam facere.
– mostrare, l’arte sua, artes suas proferre (es. in aliqua re).
– non occorre molta arte , non magnum est; nihil facilius est.
– in senso più limitato, arte appresa secondo certe regole, ars; artificium; professio.
– ridurre q. c. ad arte, aliquid in artem vertere: aliquid ad artem redigere.
– diventare un’arte, in artem vertere.
– la guerra diventò un’arte, disciplina militaris in artis modum venit.
– belle arti, arti liberali, artes ingenuae ovv. liberales ovv. honestae ovv. elegantes; studia liberalia: artes quibus erudiuntur ingenui; artes elegantes et ingenuae.
– le arti della guerra e della pace, artes belli et pacis.
– opera d’arte, opus arte factum ovv. effictum ovv. perfectum. nel contento spesso semplic. opus (in gen. ): opere d’arte, anche opera et artificia: una magnifica opera d’arte, opus summo artificio factum ; opus politissima arte perfectum.
– scienze ed arti, studia et artes; optima studia; bonae, optimae, liberales, ingenuae artes (disciplinae) ; omnes bonarum rerum disciplinae.
– regole dell’arte, estetica, artis praecepta ovv. sempl. ars.
– conoscitore di cose d’arte, artis (artium) intellegens, peritus.
– fatto con arte, arte factus; artificiosus.
– con arte (avverbialm. ), artificiose (artificiosamente); arte; affabre (artisticamente).
3) arte = artifizio, astuzia, artificium; dolus; fallacia.
– ad arte, consilio; consalto (pensatamente); cogitate (pensatamente); studio (appositamente); iudicio (deliberatamente); ed anche voluntate; voluntate et iudicio; data ovv. dedita opera; de industria (o bella posta).

Artefatto,
arte factus ; artificiosus.

Artefice,
opifex ; artifex.
– faber (comun. accompagnato da un aggettivo che determina l’arte; es. faber lignarius, falegname).

Arteria,
arteria.

Artico,
septemtrionalis.
– polo artico, septemtrio.
– oceano glaciale artico, septemtrionalis oceanus.
1. Articolare, verbo, articolare le parole, articulare voces (della lingua); verba exprimere explanareque (di pers. ).
2. Articolare, aggett. = delle membra, articularius od articularis, ovv. anche col genit. articulorum (es. morbus)

Articolato,
distinctus (es. sonus vocis).
– pronunciare le parole articolate, Vidi. articolare.

Articolazione,
commissura (in genere; ed in particolare, delle membra umane).
– artus ; articulus (delle membra del corpo; artus s’usa solo al plur. ) ; anche commissurae et artus.

Articolo,
1) pars.
– caput (capitolo, es. d’una legge, d’un patto, ecc. ): di un contratto, caput; condicio.
– articolo d’una pace, lex; condicio; caput,
-per articoli, per partes; per capita.
2) articolo di merci, genus.
– articoli di lusso, res ad luxuriam pertinentes.
– articoli di esportazione, eae res, quae exportantur.
3) come termine gramm., articulus.

Artiere,
artefice, artifex.

Artificiale,
artificiosus; arte factus (contrapp. a naturalis).
– affabre factus; manu factus (es. portus); arte quaesitus (procacciato artificialmente, es. remedium).
– sia questo naturale od artificiale, sive hoc est naturae sive artis.

Artificialmente,
artificiose.
– arte (con arte).
– affabre ; artificis manu (es. cavatus et excisus).
– manu (es. factus, munitus).
– manu et arte (ad arte).

Artificio,
1) artificium.
2) astuzia, inganno, artificium; dolus; fallacia.

Artificiosamente,
artificiose; affabre; ovv. coll’abl. arte.

Artificiosità,
ars nimia ; nimia diligentia; nimia religio.
– affectatio (affettazione).

Artificioso,
artificiosus; arte factus (contrapp. a naturalis).
– troppo artificioso (troppo ricercato, come difetto); nimia diligentia ovv. nimia arte factus ; calamistris inustus (del discorso).

Artigiano,
artefice, artifex.

Artigliería,
bellica tormenta ; nel contesto sempl. tormenta, orum, n.
– disporre le artiglierie, tormenta disponere : in q. luogo, in coll’abl.

Artiglio,
unguis ; falcula ; unguis mucro.
– fig., cadere negli artigli di qualcuno in manus alicujus venire.
– strappare q. c. dagli artigli di qualcuno, aliquid ex manibus ovv. ex faucibus ovv. velut ex faucibus alicujus eripere.

Artista,
artifex (di genere comune).
– artista celebre nelle sue opere, artifex operibus suis praecipuus.
– artista perfetto (scrittore perfetto), perfectus scriptor atque artifex.

Artisticamente,
arte; affabre.
-eleganti manu (con arte fina).
– ratione (con gusto artistico,
es. verba componere).
– assai artisticamente, summa ovv. singulari arte; summo artificio; politissima arte ; callidissimo artificio.

Artistico,
bene ovv. affabre factus; eleganti manu fictus (ben fatto).
– artis plenus; artificiosus (fatto con molt’arte).
– molto artistico, praecipuae artis, summo artificio factus ; summa ovv. singulari arte factus ; singulari opere artificioque perfectus ; politissima arte perfectus ; callidissimo artificio fabricatus.
– del discorso, oratio artis plena.
– aver gusto artistico, sensum, iudieium habere.
– non avere alcuno gusto artistico, abhorrere ab artibus (contrapp. a delectari artibus).

Artritico,
arthriticus.
– che soffre dolore artritico alle mani, chiragricus : ai piedi, podagricus ; aeger pedibus.
– dolori artritici, dolores articulorum ; dolor artuum.

Artrite,
arthritis ; lat. class, morbus articularis ; dolor (dolores) artuum ovv. articulorum : alle mani, chiragra : ai piedi, podagra.
– qualcuno è inalato d’artrite, alicujus artus laborant.

Aruspice,
haruspex.
– l’arte dell’aruspice (l’ispezione delle vittime), haruspicina.

Arzigogolare,
Vidi. fantasticare.

Arzigogolo,
Vidi. fantasticheria.

Arzillo,
snello, vigoroso, alacer; robustus.

Ascia,
ascia.

Ascella,
ala; axilla.

Ascendenza,
gli antenati per linea retta, maiores.

Ascendere,
1) salire, ascendere aliquid ovv. in aliquid (es. murum, in murum, in rogum).
– escendere in aliquid (es. in malum, in rostra).
– evadere in (es. scalis admotis urbem).
– capere scalis (es. urbem, raggiungere, salire, dar la scalata).
– scalis admotis occupare (ascendere colle scale ; es. murum ovv. muros).
– ascendere un monte, evadere in iugum mentis; eniti in verticem montis.
-fig., ascendere agli onori, ascendere dignitatis gradum (es. altiorem).
2) ascendere = sommare, facere ; efficere ; anche esse ; explere ; implere.
– a quanto ascende la somma ? quae summa est? quantum est?

Ascendibile,
facilis aditu (di un’altura).
– difficilmente ascendibile, difficilis ad scandendum (d’un albero) ; aditu difficilis ovv. arduus (d’un’altura).
– essere facilmente ascendibile per qualcuno, facilem se ad scandendum alicui praebere (d’un albero), invece difficilmente, ascensum difficilem praebere.

Ascensione,
ascensus; ascensio (es. scalis ascensus tentare).
– ascensione al cielo, ascensio ovv. ascensus in caelum (in senso proprio).
– discessus ad deum ovv. ad deos (l’ascensione fino agli dèi).
– 120 anni dopo l’ascensione di Ercole al cielo, anno centesimo et vigesimo, quam Hercules ad deos excesserat.
– Ascensione, Festa dell’Ascensione, dies sacratissimus ascensionis in caelum domini nostri lesu Christi (Eccl. ).

Ascesso,
abscessus; suppuratio.

Ascetico, [Non si appoggiano all’autorità di Scrittori antichi. ] asceticus. — contemplativus (Sen., ep., 95, 10).

Ascetismo,
dottrina ascetica, [Non si appoggiano all’autorità di Scrittori antichi. ] doctrina quae et virtutis et officii et bene vivendi disciplinam continet.

Ascia,
ascia.

Asciare,
ascia dolare ; ascia polire.

Asciolvere,
1) far colazione, ientare; prandere.
2) colazione, ientaculum; prandium.
– dopo l’asciolvere, post prandium ovv. pransus (participio).

Asciugamani,
mantele.

Asciugare,
1) trans., siccare; tergere; detergere; abstergere.
– far asciugare, siccare.
– asciugare le lacrime, lacrimas tergere : il sudore della fronte, frontem sudario siccare, tergere.
– carta asciugante, charta bibula.
2) intr. e rifl., exarescere (es. di fonti).
– arescere (es. di lacrime).

Asciuttamente,
1) aride; sicce.
2) brevemente, breviter; brevi.
– strictim (leggermente , superficialmente).

Asciutto,
1) propr. siccus ; aridus.
– fig., siccus (es. dies, ventus; panis [senza companatico, Sen. ]).
– asciutto, riguardo al corpo, macer ; gracilis.
– asciutto, nello stile, nell’esporre, Vidi. arido.
2) sost., siccum (es. in sicco, all’asciutto).
– sicca, òrum (asciutto, luoghi asciutti).

Ascòlta, excubiae, arum, pl. ; vigiliae, arum, pl.

Ascoltare,
1) audire; auscultare.
– subauscultare (di nascosto).
– attendere; attendere animum (badare).
– operam dare alicui ovv. alicujus sermoni (prestare ascolto).
– audire aliquem (essere uditore di qualcuno).
– aurem praebere alicui ovv. aures dare alicui ; se alicui attentum praebere auditorem (star ad ascoltare qualcuno, [attentam. ]).
– ascoltare una cosa, auscultare aliquid (es. ab ostio); captare ovv, excipere aliquid (es. sermonem aure foribus admota).
– si ascolta qualcuno, in silenzio, silentio auditur aliquis.
2) per esaudire, audire.
– ascoltare le preghiere di qualcuno, audire aliquem ovv. alicujus preces; alicujus precibus locum relinquere; alicui petenti satisfacere o non deesse ; preces alicujus admittere (degli dèi).
– Dio ascolta il suo voto,   Deus eius voto adest.
– non ascoltare qualcuno, le preghiere di qualcuno, preces alicujus spernere, aversari, repudiare.
– ascoltami, sine te exorari ; sine te exorem.

Ascoltatore,
qui (quae) audit.
– auditor (colui che ascolta consuetamente, di professione, es. un discepolo: es. auditor Cratippi).

Ascolto,
dar ascolto a qualcuno, stare in ascolto, ecc., Vidi. sotto ascoltare

Ascondere,
Vidi. nascondere.

Ascrivere,
1) metter nel numero, numerare; annumerare; referre in numerum.
2) attribuire a qualcuno q. c., ascribere alicui aliquid (es. alicui aliquid inventori; alicui incommodum ; aliquid tibi soli).
– assignare alicui aliquid (ascrivergli a colpa).
– nomini alicujus addicere aliquid (attribuire a qualcuno, uno scritto).
-tribuere ovv. attribuere alicui aliquid (es. tribuere alicui casum adversum; attr. bonos exitus diis immortalibus; attr. aliis causam calamitatis).

Asilo,
asylum; lat. class, perfugium (inviolabile, sacro).
– periculi perfugium (asilo contro il pericolo).
– praesidium (asilo di protezione) ovv. perfugium et praesidium salutis.
– sicuro asilo, arx tuta perfugiumque; arx tuta et velut sancta (fig. ).
– aprire un asilo, asylum aperire.
– fare d’un luogo un asilo sacro, alicui loco sanctitatem tribuere.
– servire di asilo, periculi perfugium esse.
– asilo infantile, ludus atque pueritiae disciplina.

Asina, asina.
– latte d’asina, lac asininum.

Asinaggine,
rusticitas (rusticaggine, rozzezza).

Asinaio,
asinarius; agitator aselli.

Asinello,
asellus.

Asinería,
Vidi. asinaggine.

Asinescamente,
rustice (rozzamente).

Asinesco,
asininus.

Asinino,
asininus.

Asinità,
Vidi. asinaggine.

Asino,
asinus.
– piccolo asino, asellus; pullus asininus.
– asino selvatico, onager.
– essere un vero asino, germanum asinum esse.
– pelo d’asino, pilus asininas.
– pelle d’asino, pellis asinina: asini corium.
– orecchie d’asino, anres asini (aselli).
– orecchie (di pers. ) simili a quelle dell’asino, asininae aures ; aures longae, quae sic moventur, ut solent asellorum.
– ricevere orecchie d’asino, indui aures aselli.
– aver orecchie d’asino, asininas aures habere (di Mida).
– lavare il capo all’asino = perdere il tempo inutilmente, operam et impensam perdere.
– legar l’asino dove vuoi il padrone, ut homo est, ita morem gerere.

Asma,
spiritus angustior ovv. angustiae spiritus.
– soffrire d’asma, gravem tardumque spiritum expedire.

Asmatico,
spiritus angustioris.
– essere asmatico, alicui spiritus difficilius redditur.

Asparago,
asparagus.

Aspergere,
aspergere, conspergere aliquid aliqua re ; irrigare aliquid aliqua re ; aliquid ovv. aliquem perfundere aliqua re; aliquid ovv. aliquem aliqua re madefacere (bagnare).

Aspettare,
1) nel senso di attendere l’arrivo di qualcuno, o di q. c. exspectare aliquem o aliquid (es. exitum ovv. eventum alicujus rei).
– opperiri aliquem ovv. aliquid (es. hostem).
– praestolari alicui (partic. del serro che aspetta il padrone).
– aspettare l’arrivo di qualcuno, manere aliquem ovv. alicujus adventum ovv. dum aliquis adveniat.
– si aspetta qualcuno, alicujus adventus in exspectatione est.
– sei aspettato da tutti con desiderio, carus omnibus exspectatusque venies.
– aspettare tranquillamente la morte, mortem neglegere.
2) aspettare = presupporre. ripromettersi, per certe ragioni, l’arrivo di qualcuno, l’avverarsi di q. c. exspectare aliquem ovv. aliquid (con speranza o timore).
– sperare, anche seg. da fore ut: spem habere ad aliquid ovv. alicujus rei, ovv. coll’acc. e l’infin. (sperare); timere aliquid (temere, es. ultima) : optare (con desiderio; es. optare a diis immortalibus, ut, ecc. ).
-aspetti forse ch’egli dica, exspectas fortasse, dum dicat.
3) aspettare = sovrastare, manere aliquem (es. sin autem aliud me fatum manet: te poena manet, ni ecc. : e longius aut propius mors sua quemque manet).
– impendere alicui (sovrastare, minacciare, es. poenae inexpiabiles impendent iis, qui, ecc. : e quid sibi impenderet. coepit suspicari).
4) Vidi. spettare.

Aspettativa,
spes.

Aspettazione,
exspectatio.
– spes (speranza).
– contro l’aspettazione, praeter spem ovv. exspectationem ovv. con necopinatus (che non lo peyisava).
– superare l’aspettazione di tutti, la comune aspettazione, omnium exspectationem superare.

Aspetto,
aspectus; species.
-aver l’aspetto, speciem habere ovv. praebere ovv. prae se ferre aliquid simulare.
– a primo aspetto, prima specie ovv. fronte.
– giudicare q. c. a primo aspetto, diiudicare aliquid ex prima fronte.
– facies ; figura ; forma (aspetto, figura) ; habitus con e senza corporis (costittizione fìsica).
– cultus (modo di vestire) : ed anche forma et habitus et cultus : cultus habitusque (aspetto generale).
– aspetto bello e dignitoso, dignitas corporis; forma ac decor corporis: di bell’aspetto, formosus; dignitate corporis praeditus ovv. (in alto grado) insignis.
– aspetto umano, species humana.
– visus: os: vultus (il viso, la fisonomia; di pers. ).
– aspetto = l’esteriore, extra posita, n. pl. ; res extra positae: res externae: quae extra sunt.
– aspetto splendido di q. c., splendor et species alicujus rei.
– aspetto simulato, species simulationis ed anche sempl. simulatio.
– avere un certo aspetto, aliqua specie esse; aliquam ovv. alicujus speciem habere, praebere, reddere, prae se ferre : aliquo esse habitu.
– aver l’aspetto di qualcuno o q. c., alicui similem esse o videri : imitari aliquid (es. alas avium, di foglie): facie alicujus similem esse (assomigliarsi nel volto); os vultumque alicujus referre.
– aver quasi l’aspetto di q. c., alicujus rei instar habere; quasi alicujus rei instar obtinere (es. illa navis urbis instar habere videtur ; quasi puncti instar obtinere).
– aver l’aspetto di nuovo, recenti, recentissima esse specie.
– avere affatto l’aspetto di qualcuno, eadem esse specie et figura; eodem esse habitu corporis (oris); idem est habitus corporis (oris); simillimum esse alicujus ovv. alicujus rei ovv. alicui rei (di qualcuno, o q. c. ).
– avere aspetto lurido, habitu aspectuque taetro esse.
– avere aspetto brutto, deforme, deformem habere aspectum; deformem ovv. obscenum esse visu ; insignem esse ad deformitatem.
– aver bell’aspetto, speciem habere venustam, speciosum esse; decoro esse corpore ; decora esse facie ; probum esse habitu ; habitu esse haud indecoro ; bona corporis habitudine esse (aver aspetto sano).
– aver un bellissitno aspetto, visum quendam habere insignem et illustrem; optimo esse habitu.
– aver un aspetto malaticcio, minus bona esse corporis habitudine.
– aver aspetto grave, alicui vultus gravis est in ore ; vultom composuisse.
– aver l’aspetto confuso, ore confuso esse: confuso e assai turbato, ore confuso magnae perturbationis notas prae se ferre.
– aver aspetto dignitoso, esse forma ad dignitatem apposita ; forma esse honesta et liberali.
– aver aspetto maestoso, esse forma imperatoria, augusta.
– aver l’aspetto più di un vincitore che di un morente, victoris magis quam morientis vultum prae se ferre.
– aver un aspetto virginale, di fanciulla, virginali esse habitu; esse virginea forma ovv. virgineo habitu: virginis os habitumque gerere (di un fanciullo).
– aver aspetto muliebre, di donna, muliebri esse forma (habitu); in muliebrem figuram habitumque formatum esse.
– aver aspetto virile, forma (habitu) esse virili: umano, humano visu esse; esse humana specie et figura.
– aspetto simulato, vultus ficti simulatique.
– giudicare qualcuno dall’aspetto, aliquem habitu corporis aestimare; aliquem ex veste aut ex condicione, quae vestis modo ei circumdata est, aestimare : dall’aspetto esteriore , aliquem (aliquid), ex aliqua re externa indicare.
– dall’aspetto, si faciem spectas; specie.
– la cosa ha mutato aspetto, magna rerum commutatio facta est.

Aspide,
aspis; vipera.
– il morso dell’aspide, morsus aspidis.
– il morso dell’aspide è mortale, aspis morsu necat.

Aspirare,
1) in senso proprio, spiritu (spirando) dncere ovv. trahere ; (spiritu) haurire.
2) aspirare una parola nella pronuncia, adicere aspirationem : non aspirare, detrahere aspirationem.
3) aspirare a q. c., desiderare q. c., appetere; cupere; concupiscere aliquid
– cupidum, avidum esse alicujus rei (esser bramoso di q. c. ).
– desiderare; optare; expetere ; affectare ; avere ; gestire (desiderare vivamente).
– aspirare con ardore a q. c., ardenter cupere aliquid; cupiditate alicujus rei ardere ovv. flagrare; desiderio alicujus rei magno teneri (desiderare, bramare ardentemente).
– sitire aliquid ; sitienter expetere aliquid (agognare, bramare).
– velle aliquid (volere q. c. ).
– petere; poscere; postulare (richiedere).
– niti, anniti ad aliquid (cercar con ogni sforzo di conseguire q. c., es. niti ad victoriam; anniti vincere).
– tendere, contendere ad aliquid (tendere a q. c. ; es. aspirare a cose più alte, tendere ad altiora, ad maiora; e contendere ad summam laudem gloriamque).
– sequi ovv. persequi aliquid (cercar di raggiungere q. c. come meta, come scopo ultimo; es. virtutem, tranquillitatem vitae e voluptates).
– aspirare alla mano di una fanciulla, filiam alicujus sibi poscere uxorem.
– aspirare ad una carica, ad onori, petere magistratum. honores.
– aspirare a grandi cose, magna spectare.
1. Aspirazione, di una sillaba, aspiratio ; afflatus.
– senz’aspirazione, sine afflatu (es. Tebae invece di Thebae).
2. Aspirazione, desiderio , brama, appetitus; appetitio; appetentia.
– cupiditas; aviditas; studium; studium cupiditatesque; desiderium (desiderio, bramosía).
– voluntas (volontà).
– preces; postulatio (preghiera, istanza).
– libido (aspirazione violenta; anche libidines).
– aspirazione ardente, impetus; sitis; (cupiditatis) ardor.

Aspramente,
aspere (nel procedere); acriter (es. respondere).

Aspreggiare, exasperare.

Aspretto, subausterus.

Asprezza,
1) in gen., asperitas (es. locorum, viarum: ed anche contrapp. a levigatezza, levitas).
– fig. di stagioni, asperitas, vis (es. asprezza del verno, hiemis vis ovv. asperitas).
-per disagio, incommodum.
2) asperitas (nel procedere, nel carattere).
– importunitas (mancanza di riguardi).
– saevitia (crudeltà).
– superbia ; fastus (superba alterigia).

Aspro,
1) asper (in gen., in senso proprio e fig., riguardo ai sensi e riguardo all’impressione che q. c. fa sull’animo) ; acerbus (acerbo, anche fig. ).
– di stagioni, gravis ; acer (es. acris hiems).
– di pers., asper (duro, rozzo nel tratto); saevus (crudele); superbus; fastidiosus (sprezzante).
– di cose, molestus ; gravis; difficilis.
-fatica aspra, labor molestus, gravis, operosus.
– vita aspra, vita molestissima ovv. laboris piena.
2) di carattere, asper; ferus; crudelis; crudus ; durus (crudele).
– rusticus ; rudis (rozzo).
– aspro = salvatico, immanis; agrestis; horridus.
3) aspro, di luoghi, asper.

Assaggiare,
gostatu explorare; gustare (anche fig., es. suavitatem vitae).
– assaggiare q. c., degustare aliquid; gustare de aliqua re.
– far assaggiare al popolo la libertà, tantummodo potestatem gustandi libertatem populo facere.
– assaggiar prima, praegustare.

Assaggio,
degustatio.

Assai,
1) avv. . molto, summe (in sommo grado, es. disertus; cupere).
– maxime (es. gratus ; idoneus).
– magno opere; maximo opere, summo opere (grandemente, es. mirari).
– impense o impensius (caldamente, con zelo, es. orare).
– admodum (es. aliquem diligere ; ed adm. multi).
– valde (es. errare; aliquem diligere : assai grande, valde magnus).
– sane quam (es. gaudere ; brevis).
– enixe (es. operam dare).
– vehementer (es. rogare, dolere, gaudere, errare, utilem esse: mi sarà assai grato, eritmihi vehementissime gratum).
– graviter (es. aegrotare ; iratus).
– mire ; mirifice ; mirum quantum (straordinariamente, mirabilmente es. mire gratus ; mire favere; mirifice laudare ; mirum quantum profuit).
– apprime (singolarmente, es. gnarus alicujus rei).
– in primis (es. in dicendo copiosus).
– bene (es. bene mane ; bene potus).
– egregie; eximie (es. egregie fortis; egregie piacere; eximie diligere).
– longe (di gran lunga, es. superare, praestare, antecellere; diversus).
– inoltre con per in composizione con agg., avv. o verbi; ovv. con perquam, es. assai pochi, perpauci, perquam pauci.
– mi rallegro assai, pergaudeo, perquam gaudeo.
– assai grato, pergratus; perquam gratus.
– assai raro, perrarus.
– assai di rado, perraro o perquam raro.
– con dis e il verbo, es. bramare assai, discupere, coll’infin. : lodare assai, dilaudare.

– col sempl. superl., es. assai difficile, difficillimus: ovv. anche col superlat. rinforzato da longe, es. assai fertile, longe fertilissimus.
– con endiadi, es. assai difficile, difficilis et arduus : temere assai, metuere et horrere aliquid (es. a vobis supplicia).
– assai più, ecc., multo col comparat., es. multo melius: assol, multo magis.
– d’assai, longe, con positivi, comparativi, superlativi e coi verbi.
2) assai = abbastanza, satis.
3) come aggettivo, multus (molto); plarimus (moltissimo): coi collettivi magnus e maximus (es. divitiae).